1 gezin 1 plan 1 regisseur, een mooi doel in de nieuwe jeugdwet. Gemeenten, zorgaanbieders en andere ketenpartners hebben deze term al snel omarmd en overal komen we het tegen. Een zorgaanbieder van geestelijke gezondheidszorg heeft keurig op zijn website staan dat er gewerkt wordt volgens de methodiek 1 gezin 1 plan 1 regisseur. Maar als ik dan even verder lees gaat het niet verder dan diagnostiek en behandeling waarbij de ouders betrokken worden. Heeft dat gezin niets anders nodig?
Dan maar eens even bij de gemeente kijken want er is veel gedecentraliseerd om dit doel waar te maken. Dan komen we al snel terecht bij sociale teams voor jeugd en/of WMO, aparte afdelingen voor werk/inkomen, schuldhulpverlening en leerlingenvervoer. Is hier al één regisseur die ouders helpt als ze hulp van meerdere teams of loketten nodig hebben? “Nee mevrouw, iedereen heeft z’n eigen expertise en dat is niet mogelijk. Heeft een gezin ook hulp nodig vanuit een andere regeling dan verwijzen we door.” Is dat gezinsgericht werken? Hebben gemeenten, zorgaanbieders, ketenpartners en ministeries eigenlijk wel door hoeveel verwijzingen, loketten en professionals ouders tegenkomen?
Een doolhof
In de afgelopen vier jaar het ik veel ouders gesproken doordat ik intensief betrokken ben bij de transitie, veranderingen in de zorg en onderwijs. Gezinnen met een lichte zorgvraag tot zeer intensieve 24uurs zorg, gezinnen waar 1 kind hulp nodig heeft tot gezinnen met meerdere kinderen en/of ouder met een zorgvraag. Al deze gezinnen hebben één gemeenschappelijk punt ze zijn allemaal op zoek naar de juiste hulp voor het kind. Bij sommige kinderen is al heel vroeg duidelijk dat de ontwikkeling anders is en bij anderen komt dat later. Ouders en kinderen zoeken hun weg bij de huisarts, CJG en jeugdhulp. Wordt het duidelijk dat er geen verdere ontwikkeling in het vooruitzicht is dan kloppen deze ouders aan voor hulp vanuit de wet langdurige zorg. Andere kinderen zijn (ernstig) ziek en krijgen hulp vanuit de intensieve kindzorg of zorgverzekering.
Maar dan zijn we er nog niet want door ziekte, beperkingen, psychische problematiek en andere problemen gaat het vaak op school ook wat moeilijker. Er is extra hulp, hulpmiddelen of een speciale school nodig en ook daar zoeken ouders naar de juiste plek. Aan het einde van een opleiding is er opnieuw een zoektocht naar een passende vervolgplek. Na onderwijs wordt er meestal een stap gemaakt naar werk of dagbesteding. Fijn als dit ook lukt maar veel kinderen met een zorgvraag komen niet zomaar aan een baan. Daarvoor is de participatiewet in het leven geroepen met een keuring bij het UWV en de gemeente die helpt bij het vinden van een baan met begeleiding of beschut.
Niet alle gezinnen hebben het getroffen met een goed inkomen en er in een welvarend land als Nederland ook armoede. Heeft iemand een idee hoeveel regelingen deze ouders weer kunnen inzetten? Pas hoorde ik van een ouder dat ze van 11 regelingen gebruik maakt om de eindjes aan elkaar te knopen. Wat een bureaucratie krijgt deze ouder en velen met haar op het bordje.
Zorglandschap van het gezin in beeld
Vorig jaar ben ik begonnen om het zorglandschap in kaart te brengen en dit landschap groeit nog steeds. Het landschap geeft inzicht in de hulp die beschikbaar is voor gezinnen met een zorgvraag. Er zijn ouders die met wel 20-30 partijen uit dit zorglandschap te maken hebben in een aantal jaren. Overal weer een intake, formulieren en een beoordeling of de gevraagde hulp geleverd mag worden. Is dit de basis voor 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur of moeten we met dit zorglandschap in de hand weer opnieuw aan de tekentafel?